Những lỗi khi dùng phụ kiện cẩu – nâng hạ và cách xử lý hiệu quả

Lỗi phụ kiện cẩu – nâng hạ thường xảy ra trong quá trình nâng hạ tại công trường, nhà xưởng hay khu vực bốc xếp hàng hóa, nơi mọi thiết bị đều đòi hỏi vận hành an toàn và ổn định. Khi các lỗi phụ kiện cẩu – nâng hạ không được phát hiện và xử lý kịp thời, hiệu quả làm việc giảm rõ rệt và nguy cơ sự cố nghiêm trọng cũng tăng cao.

Nhiều trường hợp bắt nguồn từ việc chọn sai phụ kiện, kiểm tra thiếu kỹ, lắp đặt chưa chuẩn hoặc bảo dưỡng và lưu trữ không đúng cách. Vì vậy, bài viết này Ốc Vít Bảo Kim sẽ giúp nêu rõ nguyên nhân và cách khắc phục từng nhóm lỗi để quá trình nâng hạ luôn đạt hiệu suất và an toàn tối đa.

1. Nguyên nhân dẫn đến các lỗi khi sử dụng phụ kiện cẩu – nâng hạ

Trong quá trình nâng hạ tại công trường, các lỗi về phụ kiện thường xuất phát từ sự chủ quan hoặc thiếu quy trình kiểm soát rõ ràng, khiến thiết bị làm việc trong tình trạng không đảm bảo. Khi những nguyên nhân này kéo dài mà không được xử lý, chúng sẽ làm giảm tuổi thọ phụ kiện và tăng nguy cơ sự cố nghiêm trọng.

– Nhân sự vận hành chưa được đào tạo đầy đủ khiến thao tác sử dụng phụ kiện sai kỹ thuật và không nhận diện được dấu hiệu hư hỏng trong quá trình làm việc. Thiếu hiểu biết về giới hạn tải trọng, cách buộc tải hay cách phân bổ lực khiến sai sót dễ xảy ra hơn.

– Điều kiện thi công khắc nghiệt như môi trường ẩm ướt, nhiều hóa chất hoặc va đập mạnh khiến phụ kiện xuống cấp nhanh hơn nhưng lại không được kiểm tra thường xuyên. Khi vật tư suy yếu trong âm thầm, nguy cơ phát sinh sự cố là rất lớn.

– Tâm lý chủ quan khi thấy phụ kiện còn dùng được nên bỏ qua việc đánh giá kỹ thuật trước khi vận hành dẫn đến sử dụng thiết bị đã quá tuổi thọ. Sự chủ quan này vô tình tạo nên những rủi ro tiềm ẩn trong mỗi ca làm việc.

– Không xây dựng quy trình kiểm soát chất lượng rõ ràng nên phụ kiện hư hỏng vẫn tiếp tục sử dụng mà không được loại bỏ kịp thời. Điều này khiến tình trạng hao mòn kéo dài, gây ảnh hưởng trực tiếp đến độ an toàn của hệ thống nâng hạ.

– Dùng nhiều phụ kiện từ các nguồn khác nhau khiến thông số không đồng bộ và khó kiểm soát chất lượng từng loại. Khi không đồng nhất về tiêu chuẩn kỹ thuật, nguy cơ chọn sai phụ kiện hoặc lắp đặt sai tăng cao.

=> Xem thêm: Phụ kiện cẩu – nâng hạ

2. Lỗi sử dụng phụ kiện cẩu vượt quá tải trọng cho phép

Đây là lỗi phổ biến nhất khi vận hành thiết bị nâng hạ, xuất phát từ thói quen tận dụng phụ kiện để nâng vật quá nặng so với thông số cho phép. Khi tải trọng vượt mức an toàn, phụ kiện bị biến dạng, suy giảm độ bền và có thể gây mất kiểm soát trong lúc nâng.

– Dùng phụ kiện để nâng vật nặng vượt quá tải trọng định mức khiến dây cáp, sling hoặc mã ní bị kéo giãn mạnh, làm giảm tuổi thọ và khiến phụ kiện dễ đứt trong những lần làm việc tiếp theo. Việc lặp lại hành động này nhiều lần càng làm nguy cơ hư hỏng tăng nhanh.

– Không kiểm tra ký hiệu tải trọng trước khi cẩu khiến người vận hành nhầm lẫn giữa các phụ kiện có kích thước giống nhau nhưng tải trọng khác nhau. Sự nhầm lẫn này khiến phụ kiện yếu hơn bị sử dụng sai mục đích và dễ xảy ra sự cố.

– Cẩu hàng theo phương lệch làm phụ kiện chịu lực không đều khiến tải dồn vào một điểm, tạo áp lực vượt khả năng chịu tải. Khi lực phân bổ không đồng đều, phụ kiện dễ bị xoắn, cong hoặc phá hủy tại điểm chịu lực lớn nhất.

– Dùng sling nhiều nhánh nhưng phân tải sai khiến một nhánh chịu toàn bộ trọng lượng hàng hóa, làm tăng rủi ro đứt dây khi vận hành. Điều này thường xảy ra khi đội thi công không nắm rõ quy tắc cân tải khi sử dụng sling.

– Tăng tốc độ nâng quá nhanh khiến tải trọng tác động đột ngột lên phụ kiện, làm lực vượt ngưỡng thiết kế dù trọng lượng hàng hóa không quá nặng. Độ giật lớn khi tăng tốc là nguyên nhân gây hỏng cáp và sling theo thời gian.

3. Lỗi chọn sai loại phụ kiện cẩu cho từng loại hàng hóa

Mỗi loại hàng hóa có đặc điểm khác nhau, từ hình dạng, cấu trúc cho tới độ nhạy của bề mặt, nên việc chọn sai phụ kiện rất dễ gây hư hại hoặc làm giảm an toàn. Lỗi này thường xảy ra tại những công trình không có người hướng dẫn kỹ thuật.

– Dùng sling vải cho hàng có cạnh sắc khiến dây bị cắt rách nhanh khi chịu tải lớn, dẫn đến tuổi thọ giảm mạnh và nguy cơ đứt dây bất ngờ trong quá trình nâng. Các hàng sắc cạnh luôn yêu cầu tấm bảo vệ góc nhưng lại thường bị bỏ qua.

– Dùng cáp thép cho hàng cần bảo vệ bề mặt khiến vật liệu bị trầy xước hoặc biến dạng, đặc biệt khi cáp cọ sát trực tiếp lên hàng hóa trong quá trình nâng. Điều này gây ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị sản phẩm sau thi công.

– Chọn sai mã ní hoặc móc cẩu khiến điểm neo không khớp với kết cấu hàng hóa, dễ tạo ra tình trạng tuột hoặc lỏng liên kết khi nâng. Một liên kết không chuẩn xác sẽ làm giảm khả năng kiểm soát tải trọng.

– Dùng phụ kiện không phù hợp kích thước khiến lực siết không đạt tiêu chuẩn, dẫn đến phụ kiện làm việc kém ổn định. Khi không khớp với kích thước, phụ kiện dễ bị xoay hoặc lệch trong quá trình vận hành.

– Không sử dụng tấm bảo vệ góc khi nâng các kiện hàng sắc cạnh làm sling bị mài mòn nhanh chóng. Việc bỏ qua phụ kiện hỗ trợ này khiến dây chịu lực trực tiếp và nhanh hỏng hơn rất nhiều.

4. Lỗi kiểm tra phụ kiện không đầy đủ trước khi vận hành

Nhiều sự cố nguy hiểm bắt nguồn từ việc kiểm tra sơ sài trước khi cẩu, khiến phụ kiện đã hư hỏng vẫn tiếp tục sử dụng. Đây là lỗi dễ khắc phục nhưng lại bị bỏ qua vì áp lực tiến độ.

– Không kiểm tra độ mòn của cáp thép khiến những sợi đứt nhỏ tích tụ theo thời gian và gây ra nguy cơ đứt dây khi chịu tải lớn. Việc bỏ qua chi tiết nhỏ này khiến nguy hiểm tăng lên đáng kể.

– Không đánh giá tình trạng sling vải như rách, loang màu hoặc chai cứng khiến dây làm việc không còn đàn hồi tốt. Điều này làm sling yếu dần và dễ rách khi gặp tải trọng lớn.

– Không kiểm tra mã ní và chốt khóa khiến phụ kiện cong, nứt hoặc lỏng mà người vận hành không biết. Một chốt khóa lỏng hoàn toàn có thể tự bật ra khi nâng.

– Không đo lại độ cân bằng tải khiến hàng hóa bị lệch, làm lực phân bổ sai dẫn đến phụ kiện chịu áp lực vượt khả năng. Nâng lệch cũng khiến hàng dễ xoay và mất kiểm soát.

– Không thực hiện kiểm định định kỳ khiến nhiều phụ kiện đã đến hạn thay thế nhưng vẫn được sử dụng tiếp. Điều này làm giảm an toàn trong toàn bộ hệ thống nâng hạ.

5. Lỗi lắp đặt và thao tác sai kỹ thuật trong quá trình nâng hạ

Sai sót trong thao tác hoặc cách lắp phụ kiện không đúng tiêu chuẩn khiến quá trình nâng hạ mất ổn định. Lỗi này thường xảy ra khi công nhân chưa quen việc hoặc vận hành quá vội vàng.

– Móc sling sai vị trí khiến tải trọng phân bổ không đều làm hàng bị nghiêng và phụ kiện chịu lực lệch. Sự lệch này làm tăng áp lực lên một nhánh và giảm độ ổn định khi nâng.

– Lắp phụ kiện không đúng hướng chịu lực khiến móc, mã ní hoặc sling bị xoay hoặc ép sai tư thế khi vận hành. Khi phụ kiện không theo trục lực thiết kế, độ bền giảm đáng kể.

– Tăng tốc độ nâng quá nhanh khiến hàng hóa rung mạnh và tạo lực giật lớn lên phụ kiện. Lực giật này thường vượt quá mức thiết kế và gây ra biến dạng.

– Không dùng người điều phối tín hiệu khiến đội thi công thiếu đồng bộ, làm tăng khả năng thao tác sai. Khi không có người điều phối, việc nâng dễ rơi vào tình trạng hỗn loạn.

– Đặt điểm neo sai khiến tải bị lệch tâm, làm phụ kiện chịu lực bất cân đối. Tải lệch tâm cũng khiến hàng dễ xoay hoặc mất kiểm soát khi di chuyển.

6. Lỗi bảo dưỡng phụ kiện cẩu không đúng quy trình

Phụ kiện cẩu thường làm việc trong môi trường nặng nhọc nên quy trình bảo dưỡng đóng vai trò quyết định đến độ bền và sự an toàn. Tuy nhiên nhiều đơn vị lại xem nhẹ bước này.

– Không bôi trơn cáp thép khiến dây khô, ma sát tăng và các sợi bên trong nhanh yếu. Khi làm việc trong thời gian dài, dây dễ bị phá hủy từ bên trong mà không ai phát hiện.

– Không vệ sinh sling vải sau khi dùng ở môi trường bẩn hoặc ẩm khiến dây bị mục, nấm mốc và giảm độ bền đáng kể. Các vết bẩn tích tụ còn làm dây chai cứng và khó kiểm tra tình trạng thật.

– Không siết chặt mã ní và chốt khóa khiến chốt có thể tự xoay lỏng trong quá trình nâng mà người dùng không nhận ra. Khi chốt bung, toàn bộ tải trọng có thể mất kiểm soát.

– Không kiểm tra ren tăng đơ khiến thiết bị bị kẹt hoặc rỉ sét, làm lực căng không đạt chuẩn. Một tăng đơ kém chất lượng sẽ làm giảm độ ổn định của toàn bộ hệ thống.

– Dùng chung phụ kiện cho nhiều công trình nhưng không quản lý lịch bảo dưỡng khiến khó đánh giá độ mòn thực tế. Điều này dẫn đến sử dụng phụ kiện quá hạn mà không biết.

7. Lỗi lưu trữ và bảo quản phụ kiện cẩu sai cách

Cách bảo quản sau sử dụng ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ và độ an toàn của phụ kiện. Nếu lưu kho không đúng quy chuẩn, thiết bị sẽ hư hỏng nhanh ngay cả khi chưa đưa vào vận hành.

– Để phụ kiện ngoài trời khiến cáp thép, móc cẩu và mã ní bị gỉ sét nhanh do mưa nắng liên tục. Khi gỉ sét lan rộng, độ bền của phụ kiện giảm mạnh.

– Để sling vải tại khu vực ẩm khiến dây bị ẩm mốc, mục sợi và giảm khả năng chịu tải. Tình trạng này khó nhận biết bằng mắt thường và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

– Xếp phụ kiện lẫn lộn khiến các chi tiết kim loại va vào nhau gây móp nhẹ hoặc cong vênh. Những biến dạng nhỏ này làm giảm độ an toàn khi phụ kiện chịu lực.

– Đặt cáp thép dưới đất khiến dây bị dính bẩn, ướt và mài mòn do ma sát với nền. Tình trạng này khiến dây xuống cấp nhanh hơn so với độ bền thiết kế.

– Không có khu vực lưu kho chuyên biệt khiến việc kiểm tra, phân loại và quản lý phụ kiện khó khăn. Điều này dẫn đến việc sử dụng nhầm thiết bị hoặc bỏ sót phụ kiện hư hỏng.

Việc nhận biết sớm các lỗi thường gặp khi sử dụng phụ kiện cẩu – nâng hạ không chỉ giúp giảm rủi ro tai nạn mà còn nâng cao độ an toàn, hiệu quả và tuổi thọ của toàn bộ hệ thống thiết bị. Khi đội ngũ vận hành nắm chắc kiến thức, tuân thủ quy trình và thực hiện kiểm tra định kỳ, mọi hoạt động nâng hạ sẽ diễn ra an toàn và bền vững hơn, góp phần đảm bảo chất lượng cho các dự án thi công công nghiệp và xây dựng.